De wereld heeft vier toekomsten

Over Toekomstvisies
De wereld heeft vier toekomsten.
De oude toekomst is die we dachten dat komen zou: de voortzetting van het verleden. Meer van hetzelfde, met voorspelbare trends. Dat is de toekomst die niet komt, er is teveel veranderd en er zijn trends die een definitief eindpunt in zicht hebben. Binnenkort is de gasbel op, de olie ook, overstijgt de eetlust van de wereldbevolking de productiecapaciteit van de aarde. De Toekomstvisie neemt afscheid van deze toekomst – met behoud van enige zekerheden daarin. Er zullen inwoners zijn, er zal een sociaal leven zijn, de zon komt ’s ochtends op.

De tweede, huidige toekomst is een beetje te voorspellen: internet zal alomtegenwoordig zijn, gentechnologie zal de voedselproductie een boost gegeven hebben, het klimaat is anders dan nu, evenals het zeeniveau, de overheden zijn machtelozer. In de periferie bovendien: er zijn minder mensen, zij hebben minder geld, en wat zij in het landschap willen behouden is niet wat wij nu willen behouden. De Toekomstvisie kijkt naar deze toekomst als een waarschijnlijkheid.

De derde toekomst is de mogelijke toekomst: de toekomst die komt omdat hij komen kan, wanneer wij daarvoor iets doen. Wereldvrede, wereldbevolking, energie, vrijheid – op de wereldschaal is de weg naar deze toekomst moeizaam en vol tegenwerking. Maar hoe kleiner de schaal, hoe groter de greep – een individu kan zijn eigen toekomst creëren. Dit is de uitdaging voor de Toekomstvisie: wat te doen om te bereiken wat vanzelf niet bereikt wordt?

De vierde toekomst is onbekend, want gevormd door gebeurtenissen die niemand kan voorzien. Dit is een reële, maar onkenbare toekomst: wij leven in een tijdperk waarvan veel kenmerken in 1984 niet voorspeld zijn, kijk naar de mobieltjes, Facebook, Haren, reality-tv.

De echte toekomst, die pas zichtbaar is als hij in 2040 heden geworden, en dan is hij alweer voorbij, zal een mengsel van deze vier zijn – bescheidenheid past de Toekomstvisie.
Maar ambitie past ook: wanneer de oude toekomst het fundament geeft, de tweede toekomst de perspectief en de derde het actieplan – en we voeren het actieplan uit – dan hebben we voor het welslagen van de vierde in ieder geval ons best gedaan.

De Toekomstvisie gaat over de derde toekomst, in het perspectief van de tweede.

You do what you must do, and you do it well
(Bob Dylan)